Liebe Kolleginnen! Liebe Kollegen! Ich eröffne die heutige Sitzung und begrüße Sie alle sehr herzlich.
Erkrankt sind Frau Abgeordnete Schlosser-Keichel und Frau Ministerin Dr. Trauernicht. Wir wünschen den Kolleginnen auch von dieser Stelle noch einmal gute Besserung.
Beurlaubt sind die Abgeordneten Angelika Birk und Klaus Müller. Wegen dienstlicher Verpflichtungen auf Bundesebene sind ferner Frau Ministerin Erdsiek-Rave sowie die Minister Döring und Stegner für den heutigen Tag beurlaubt.
Bevor wir in die Tagesordnung eintreten, teile ich Ihnen mit, dass sich die Fraktionen darauf verständigt haben, den Tagesordnungspunkt 29 mit einer Redezeit von jeweils fünf Minuten zu beraten statt, wie ursprünglich vorgesehen, mit jeweils zehn Minuten.
Auf der Tribüne begrüße ich Besucher von den Beruflichen Schulen am Ravensberg in Kiel und vom Berufsfortbildungswerk Kiel. - Seien Sie uns herzlich willkommen!
Mit dem Antrag wird ein Bericht in dieser Sitzung erbeten. Ich möchte Sie somit zunächst um Abstimmung über den Berichtsantrag bitten. Wer für die Abgabe des Berichtes in der heutigen Sitzung ist, den bitte ich um das Handzeichen. - Gegenprobe! Enthaltungen? - Es ist einstimmig so beschlossen.
Leve Fru Präsidentin! Ick weet nich, wat de datwischen ropen doot, se harrn dat ok op Plattdüütsch moken kunnt.
Plattdüütsch is mien Heimatsprook. Plattdüütsch is de Sprook, de wi bi uns bi‘t Huus snackt hem, in Plattdüütsch föhlt man sik wohl, man kann mennigmol in Plattdüütsch sik veel beter utdrücken - tominnst bi‘t Huus mit de Navers -, as wat man dat in Hochdüütsch moken deit.
Ja, dat is in de Politik villicht mennigmol richtig, wenn man dor Plattdüütsch snacken deit. Man kriggt ok en annere Stimmung bi‘t Snacken. Wi hebbt aver ok al en Situatschoon hatt - un dat hett sik en beten spegelt in de hochdüütsche Utdruckswies „Niederdeutsch“, - Hochdeutsch und Niederdeutsch, Hochwild und Niederwild -, dat wi dat Plattdüütsche mennigmol so‘n beten ünner de Deck holen hebbt, schenierlich und villicht ok ut annere Gründe. Bi mit bi‘t Huus worr binnen in‘t Huus hochdüütsch schnackt, un wenn wi rutkemen in de Stall un na buten güngen na de Navers, denn hebbt wi plattdüütsch schnackt. Un ik glööv, dat is ganz wichtig, dormit wi unse Identität un unse Kultur fastholen doot, dat wi en ganz Deel moken doot, üm düsse Sprook bi de jungen Lüüd to holen.
Ik glööv, de Förderung dörch dat Land kann sik intwischen sehn loten. Un dorbi is de Europäische Charta för de Regional- un Minderheitensproken, de siet den 1. Januar 1999 als Bundesgesetz in Kraft is, en ganz wichtigen Punkt. Dat Plattdüütsche warrt in de Charta ünner Anhang III na Teil III schützt.
Dat heet, dat Land Schleswig-Holstein hett 35 verschedene Verplichtungen in de Bereiche Bildung, Verwaltung, Medien un Kultur övernahmen, üm dat Plattdüütsche as Regionalsprook, as de Sprook vun unse Heimat to stärken. Un wi mööt laufend berichten, un wenn wi jetzt tweemol berichtet hem, denn süht man ok de Entwicklung, de sik dor wiesen deit. Ik glööv, dat dat richtig is, dat wi disse Entwicklung beobachten doon un uns ok inklinken doon. De Chef vun de Staatskanzlei - dat is Heinz Maurus, de twor vun Sylt kummt, aver geboorn is in Bayern; sien Plattdüütsch is nich goot, aver sien Friesisch is beter as mien, dat weet ik intwüschen hett disse Empfehlung den Landdagspräsidenten as Vörsitter vun de Beirat für Niederdeutsch toleidt, so dat ganz in Roh in de Beirat över dat Plattdüütsche beroden warrn kann. Ik glööv, in de gegenwärtige Legislaturperiood schall de Bericht 2007 vörleggt warrn. So hett de Europa-Utschuss dat fastleggt. In disse Sprachenchartabericht warrt de Landesregierung wedder för all de na de Sprokencharta schützte Minnerheits- un Regionalsproken in SchleswigHolstein de Ümsetzungsstand dor nawiesen.
In Vörgriff dorop - un weil Se mi in de Andrag Drucksache 16/767 dorna fraagt hem, will ik ganz kort berichten, dat för de Regionalsprook Plattdüütsch de Expertenutschuss faststellt hett, dat sik de Ümsetzungsstand verbetert hett. Vun de 35 övernahmen Verplichtungen ut Deel III in de Charta sünd ungefähr 20 as ümsett antosehn und 10 as deelwies oder as förmlich erfüllt. Dree Johr dorvör weern dat blot 17, de ümsett weern, un 8, de as uneingeschränkt ümsett antosehn weern. Dorna is de Tall vun de nich erfüllten Verplichtungen vun 10 op 5 torüchgahn.
An besten süht dat natürlich ok in den Bereich vun de Kultur ut. Ik will mi dor ganz herzlich bi den NDR bedanken, de sik för dat Plattdüütsche recht opsloten wiest. Un ik will mi deswegen bedanken, nich blots, weil se Tiet för de Sendung dorför to Verfögung stelln, sünnern weil se ok dorför sorgt hem, dat dat Plattdüütsche nich blots Folklore is, dat dat Plattdüütsche nich blots wat Lustiges, wat Fröhliches is, sünnern ok weil plattdüütsche Lüüd in disse Sprook genauso dat erleven doon, wat annere erleven, un dat dor Kultur mit mookt warrt.
Wer sik mol de Möög mookt un to‘n Bispill Klaus Groth lesen deit, siene olen plattdüütschen Gedichten, siene plattdüütschen Geschichten, de weet, dat veel Kultur in dat Plattdüütsche binnen is.
Ik heff Caroline Schwarz to miene Beopdroogte för Minnerheiten un Kultur beropen. To ehre Opgoven höört dat ok, dat se mi över de Situatschoon vun dat Plattdüütsche in‘t Land berichten deit. Ik glööv, dat, wat intwischen opleggt worrn is, is recht veel: vele lütte Böker; ik heff hier en poor för de lütten Kinner: „Regenleed“ oder „Kannst du Riemels moken?“ - Dat sünd Bemöhungen, dat Plattdüütsche dor, wo nich blots noch Plattdütsch in de Familie snackt ward, wedder lebennig to moken.
Wenn dor, ik harr meist seggt, „gemischt Verheiratete“ sünd, de een kann Plattdüütsch, de annere kann blot Hochdüütsch, denn liggt dat in de Natur vun de Sook, dat se binnen un mit de Kinner ok Hochdüütsch schnackt. Insofern is dat nootwennig, dat wi uns ok buten bedanken, nämlich bi dejenigen, de mit unsere Kinner to doon hem, in de Kinnergoorns, in de Scholen, in de Hoochscholen un ok bi dat Zentrum för Plattdüütsch in Leck un in Ratzeburg, bi den Plattdüütschen Heimatbund, bi den Plattdüütschen Raat un bi dat Institut för plattdüütsche Sproken un bi vele, vele, de sik ehrenamtlich dormit beschäftigen. Plattdüütsch gehöört in de Familien. Wer dat bi‘t Huus nich lehrt, de warrt dat Geföhl för dat Plattdüütsche ok nich kriegen. Wi
wüllt dit Geföhl röverbringen, wi wüllt dorför sorgen, dat disse Heimatsprook, de uns vertruut is un in de wi uns ünnerholen un de en grote Deel vun unse Kultur un Geschicht utmoken deit, bi uns in‘t Land Schleswig-Holstein erholen blifft.
Velen Dank för de plattdüütsche Bericht, Herr Ministerpräsident. Nu wülln wi schnacken doröver. Dat Woort hett as Erste de Abgeordnete Frauke Tengler.
Fru Präsidentin! Min leve Damen un Herrn! Leve Kollegen! 1999 un 2003 harrn wi de letzten Debatten in de Landdag över uns Heimatsprook. KlausPeter Puls un ik menen, dat kunn mol wedder Tiet warrn, dat dat mol wedder nödig weer, dat wi daröver schnacken. Aver nich blots wegen de Tiet, nee, wegen dat, wat löppt, und dat, wat nich rund löppt. Dat weer schöön, wenn de Ministerpräsident tohören kunn, Herr Oppositionsführer. Kunnen Se em mol en Ogenblick in Roh loten?
Wat nützt dat Plattdüütsche, wenn wi ümmer seggen, wie wichtig unse Sprook för uns Land is - un wi benutzen disse Sprook nich in unse Landdag! Villicht - dat hett de Ministerpräsident ok all seggt schullen wi de Schwattbrotthemen wie Bildung, Verwaltungstrukturreform un Huusholt mol op Plattdüütsch beschnacken. Ik glööv, dor kunn en Masse klorer warrn.
Ik bedank mi bi de Ministerpräsident för sien geschmeidigen Bericht. Vun 1996 bit 2005 harrn wi en hochdüütschen Ministerpräsident un en plattdüütsche Landdagspräsident, nu is dat ümgekehrt. Dor weren de Plattdüütschen ganz besünners fröhlich to, un so kunnen se dat denn ok ganz schwoor, egentlich gor nich verstohn, dat de Ministerpräsident siene Beopdroogte för de Minderheiten de Kultur mitgeven hett un seggt hett, in de Kultur is dat Nedderdüütsche mit binnen. Dor wüllen wi uns nu nich mehr över strieden, man kann dat so un so sehn. De Ministerpräsident hett al darop henwiest, dat wi mit de Verplichtungen vun de EU-Charta na de Deel III noch nich ganz liek vör sünd, aver op en gude Weg. Nu warrt dat denn jo interessant, wenn wi de nüen Empfehlungen vun de letzte Överprüfung to sehn kriegen. De Chef vun de Staatskanzlei, teemlich unplattdüütsch, hett de Empfehlungen al wiederlangt an de Landdagspräsident för de Biraat
för Nedderdüütsch. Denn möten wi jo blots noch tosomenkomen. Wi un de Plattdüütschen freuen uns denn ok op 2007, dor gifft dat en nie Sprachenchartabericht. Wi sünd uns all enich, dat dat Plattdüütsche en wichtige Deel vun de schleswig-holsteinische Kultur un Identität is. De Ministerpräsident hett dat ok noch mol seggt. We moken uns aver ok Sorgen, dat dat Plattdüütsche ümmer wieder torüchgeiht, dat ümmer weniger Lüüd plattdüütsch schnacken. Un denn sünd wi uns wedder enich, dat dor wat för daan warrt, dat dat nich passeert. Un wiel de Plattdüütschen keen Jammerlappens un Jaulers sünd, will ik unbedingt seggen, wat goot löppt. Goot is, dat fastschreven is, jede Düütschlehrer mutt sik mit dat Plattdüütsche in de Utbildung beschäftigen. Wenn he dor keen Tüügnis för hett, kann he keen Examen moken. Nich so goot is, dat dat överhaupt nich fastliggt, mit wat se sik to beschäftigen hem: Wat möten Schölers un Lehrers överhaupt över dat Plattdüütsche weten? An de Uni in Kiel sünd se dorbi, dat so en beten tosomentostellen. Dat heet, de Inhalte sünd nich klar, nicht för de Lehrers, nich för de Schölers. Dat bedröppt ok de so genannte „Module“ för de Lehrerutbildung. Dat Probleem is ok bekannt.
An den 22. September 2005 hett de Landdagspräsident in Berlin en Arbeitsgrupp vun den Biraat insett, de sik mit eben disse Inhalte befoten schall. Also en Arbeitsgrupp hem wi, de mutt blots mol tagen! Herr Landdagspräsident, kriegen Se doch de Arbeitsgrupp mol in de Gang!
Goot is, we hem in Schleswig-Holstein en Landesploon för Nedderdüütsch. Schlecht is, dat de nich fortschreven warrt. Schon in September 2003 heff ik fordert, de Landesploon forttoschrieven. Wi bruken en Översicht, wer mookt wat, wann, wo un worüm för dat Plattdüütsche in Schleswig-Holstein. Dorför gifft dat in Övrigen en gode Vörlaag vun Gunda Klatt, de dor schwoor an arbeidet hett.
Wir möten weten, wat löppt goot, wat löppt schlecht. Ik wies noch mol op Gunda Klatts Arbeit op disse Gebiet hen.
De Ministerpräsident hett sik bi all de Minschen bedankt, de helpen, dat Plattdüütsche to erholen. Disse Dank slütt sik die CDU-Fraktion vull an.
Een Deel noch: Wi beiden Plattdüütschen, KlausPeter Puls un ik, wüllt dorför sorgen un en Andrag moken an de Biraat för de Fortschrievung vun de Landesploon Nedderdüütsch in Schleswig-Holstein. Velen Dank!
Fru Präsidentin! Leve Fruunslüüd un Mannslüüd! Wi hebbt al in de 90er Johrn hier in‘t Parlament allerhand opstellt för uns plattdüütsche Regionalsprook. 1994 hebbt wi dorför sorgt, dat dat Plattdüütsche för Schleswig-Holstein för de Europäische Sprokencharta anmeldet worr; de Charta is in Bundesdag un Bundesraat ratifiziert worrn un nimmt uns as Land in de Plicht, dat Plattdüütsche to plegen un to bewohren, in de Scholen, an de Universitäten, vör Gericht un in de Amtsstuven, överall, wo plattdüütsche Lüüd Plattdüütsch schnacken wüllt.
1998 hebbt wi denn sogor den Kulturartikel för uns Landverfaten inföhrt, de dat Plattdüütsche extra nöömt. In Artikel 9 heet dat - free översett: Dat Land wohrt de nedderdüütsche Sprook un bringt er vöran. Wi wullen dormit ok en Teken setten för all de Inrichtungen un Institutschonen, de sik bi uns för dat Plattdüütsche insetten doot un de wi ok as Landesparlament för eren meist ehrenamtlichen Insatz blot vun Harten danken künnt. Un wat is hüüt? Schölers leest Platt, Peter Harry schnackt Platt un uns Vörsitter in Biraat Nedderdüütsch, Martin Kayenburg, is en Quiddje.