Usen Fründ Dammann-Tanke verdeelt hier Appels. Mientwegen köönt ji de Appels ok eten, aver so, dat man ‘t nich hört.
Nu is usen Fründ Hans-Heiner Ehlen dran. - Du hest noch twee Minuten. Aver ik kiek nich so genau up de Uhr. Man to!
Heer Präsident! Leve Froons- un Mannslüü! Plattdüütsch is Amtsspraak in Nedersassen. Deshalb will ik mien Tschüüs-Seggen vandaag ok up Plattdüütsch maken.
Ik frei mi, at ik fast 24 Jahr hier in ’n Landtag mitwirken dröfft heff. Ik heff Masse Froons- un Mannslüü kennenlehrt. Ik heff Masse Fründinnen un Frünnen kennenlehrt, över de Parteigrenzen hinut, un ik glööv, at ok dat Plattdüütsche daar en beten bi holpen hett. As ik dat eerste Maal in dat Verteknis van de Abgeordneten rinkeken heff, heff ik överall bi de een Krüüz maakt, met de ik Plattdüütsch snacken kunn. Dat wörd noch en ganz Deel mehr. Dat wörden 76 Stück, mit de ik, Heiner Ehlen, Platt snackt heff.
Daarum möög ik dat, wat Ulf Thiele even hier andüddt hett, unnerstrieken: dat wi dat Platte nich vergeten dröfft un us daar ok künftig üm kümmern doot, at uns Kinner dat ok lehren doot.
Ik möög hier nich ganz veel Woorden maken. Ik frei mi, at wi us hier ok över de Parteigrenzen hinut meestens - ok wenn wi us maal streden hebbt - an ’n Ende verdragen hebbt. It weet ok, at wi Masse Saken anschließend gemeinsam dördragen hebbt.
För all de, de dat nu nich verstahn hebbt: Meine Damen und Herren, ich wollte auf Wiedersehen sagen - oder Tschüs sagen; auf Wiedersehen nicht. Ich falle nicht in ein tiefes Loch. Ich werde zu Hause gebraucht, bei meinem Sohn auf dem landwirtschaftlichen Betrieb. Wenn Sie irgendwann einmal auf der Autobahn zwischen Hamburg und Bremen links und rechts zur Seite gucken und da eine Furche sehen, die besonders gerade gepflügt ist: Das war Heiner Ehlen. - Tschüs!
Leve Heiner Ehlen, wi dankt di för diene Wöörde. Wi bünd 1994 gemeinsam in düssen Landtag komen. Dat was ne feine Tied, in de Opposition und in de Regierung. Du wast immer en örnliken Kerl, wast den besten Minister, un dat Schöne is: Du büst immer normal bleven.
Ik kann bloß seggen: Bliev so, as du büst, dat du Masse Spass up dien Hoff hest. Ik hoop, dat dien Söhn di noch druplett up de helen nejen Treckers, dat du noch ne Furge trecken kannst.
Leev Vörsitter, leev Bernd! Leev Froolüü! Leev Mannlüü! Egentlik bün ik ganz blied, dat dat gelungen is vandaag, en Andrag van all veer Fraktionen up Padd to brengen, un dat wi de hier ok vandaag besluten doot. Daar sitt natürlich wirklich vööl Arbeid achter. Aver ik glööv, wat Godes is, dat wi daarmit düdelk maken: De Politik will dat Nederdüütske - nett as dat Saterfreeske, aver ok anner Minderheitenspraken wieder stönen un wieder vöranbringen. Ik glööv, dat is einfach wat ganz wichtig is.
Ik finn good - Ulf un ik, wi sünd us ja faken nich ganz enig oder minner as enig -, dat wi in disse Saak wirklich an een dicken Tau trecken doot. Ik glööv, nur so köönt wi dat tosamen henkriegen, dat dat ok wirklich wat word.
Wi treckt an disse Tau ok tosamen mit de Heimatbund - mit de Geschäftsföhrerin Julia Schulte to Bühne - un all hör Mitstrieders hier in Nedersassen. Daarto hören aver ok uns Landskuppen; daarto höört vör allem uns Oostfreeske Landskupp mit hör Plattdüütsk-Büro. Aver, wat noch vööl, vööl wichtiger is, all de Minsken, de in ’t Leven staht, de arbeiden gaht, de in de Kinnertuun, de in de Scholen, de in ’t Krankenhuus, in de Oldenpleeg up Tour sünd un för de dat ganz normaal is, dat se in hör Herkunftsspraak mit de Minsken, mit de se wat to doon hebbt, proten. Denn so leevt en Spraak.
Daar fangt dat egentlik an, waar dat all wat sturer word. Ik bruuk bloß mi ankieken - mit good 50, segg ik jetzt maal -: Irgendwennehr kummt de Rent, un de Rent kummt in fiev bit teihn Jahr. Dann fallen disse Minsken, de Plattdüütsk - hör Minderheitenspraak - wirklich as Moderspraak upsogen hebbt, weg. Deshalb, glööv ik, is dat ok so nödig, dat wi dit jetzt wirklich tosamen so up d‘ Padd brengen doot un tosamen Stappke för Stappke gaht. Nur so kriegt wi dat an ’t Enn wirklich hen, dat disse Spraak lebendig blieven deit.
Daarbi liggt mi wirklich ziemlich an ’n Harten - dat hebbt wi, glööv ik, in den leste Jahren ganz good up Padd brocht -, dat immer mehr Lüü Lüst up Spraak - also up Plattdüütsk - hebbt, dat dat ok ganz junge Minsken sünd - nich bloß uns Slag oder mien Slag, segg ik jetzt maal -, dat daar ok so Ideen as PLATTart, Plattsounds un „Rock op Platt“ up Padd brocht worden sünd un dat dat de Minsken wirklich freien deit. Dat kummt wirklich an.
Mit uns Andrag willen wi, dat Nederdüütsch in de Sekundarberiek I un II an utsöcht Scholen as en egen Sprakenfack, dat ok för Prüfungen Bedüden hett, irgendwennehr up Padd is. Daarmit setten wi richtig dicke Footstappen.
Aver ik segg ok maal ganz ehrlich - Ulf hett dat ok seggt -: Dat köönt wi nich eenfach so besluten - daarför bruukt wi, dat dat Mestersut-, aver ok -wiederbilden vörankomen deit. Dat maken wi ok. De fallen ja nich eenfach van ’n Himmel runner. Wi bringen de Mesterut- un -wiederbilden vöran.
Leev Lüü, uns geiht dat wirklich tosamen daarüm, dat wi dat na vörn bringen doont. Ik glööv, dat is good, in Saken Bildungsupdrag hier mal so tosamen wat na vörn to bringen. Dat helpt junge Lüü ok in de ganze Beritt, de man vandaag so neeimodisch „Sozialkompetenz“ nöömt.
Besten Dank an disse Stee ok noch maal an all Mitstrieders, ok in de Ministerien, an Jo all, dat Ji uns hulpen hebbt, dat hier uns lüttje Stappkes all wat groter worden un dat de Spraak lebendig blifft.
Wi dankt ok, Meta. - Nu kummt för de Fraktion van de SPD use Kollegin Renate Geuter. Du hest dat Woord.
Mien leve Heer Präsident! Leve Kolleginnen un Kollegen! Spraken maakt dat Läben rieker. De mehr Spraken snackt, de hett en betern Togang to anner Minsken un anner Kulturen. Use Landesspraken Nedderdüütsch un Seltersk staht in Neddersassen besünners för dat Wahre, för dat Egene un daarför, dat alle Minsken besünners un ünnerscheedlich sünd.
Dat is bold en Veddeljahr her, daar hebbt wi tohope mit alle Fraktionen den Entschließungsantrag „Nedderdüütsch“ in den Landtag inbrocht. Daar hebbt wi Jo ok vertellt, wat daarbi rutkomen schull. Wi willt daarhen komen, dat Plattdüütsch in Neddersassen van ’n Kinnergaarn bit to ’t Abitur un ok an de Hochschule at Fach anboden werden kann. Den Dank van Ulf Thiele un Meta an den Heimatbund, an de Plattsnacker in ganz Neddersassen un ok an de Lüü ut de Ministerien sluut ik mi geern an.
Wi hebbt in usen Antrag dütlich maakt, wat dat nu all gifft in de Scholen un för de Schoolmeesters, de för dat Plattdüütsche in de Scholen toständig sünd. De Erlass „Die Region und ihre Sprachen im Unterricht“ is daarbi en grote Hölp. Wi willt daarhin komen, dat bi de nächste Uplage de Saken, de wi vandage besluten willt, daar ok mit rinkoomt. De Scholen, waar Plattdüütsch jetzt all in Angebood is, sünd mit de Schoolmesters un de Jungs un Deerns mit veel Pläseer daarbi.
Daar köönt wi jetzt mit usen Antrag good ansetten. Wi alle willt jao daarhen komen, dat dat mit dat Plattdüütsch wiedergeiht und at dat ok noch utbaut wett. Un vör allen willt wi dat henkriegen, dat dat ok up Duur blifft. Wenn de Kinner in de Schole de plattdüütsche Sprake lehrt wett, denn köönt se ok daarno in ’n Olldag plattdüütsch snacken.
Wi erleevt all siet en paar Jahren, dat Plattdüütsch in de Pleeg en grote Hülp is. Ik frei mi, dat in Willshusen, bi mi in ‘n Wahlkreis, ok in de Beroopsschole Plattdüütsch mit anboden wett.
Ik hebb mi ganz düchtig freit, dat ik disse Weke in dat Blatt van de Schandarms lesen hebb, dat in Oldenborg 15 junge Schandarmskes un Schandarms Plattdüütsch lehrt hebbt. Se harren markt, dat dat en Hülp is, wenn man - vör allen öllere - Lüü up Platt tomötekomen kann. Plattdüütsch kann Brüggen bauen, wenn man sick mitdelen will.
Ljowe Ljude, nu woI iek jou ap Seeltersk wät uur do Skoulen in 't Seelterlound fertälle. Wo sjucht dät deer mäd dät Leren von ju Seelter Sproake? - ln do fjauer litke Skoulen rakt dät Seelters-AGs, deelwieze foar älke Jiergoang een. ln ju Marienskoule un in ju Litje Skoule Skäddel wädt uk lmmersionsunnergjucht anbeden. Dät betjud, dät ju Spraoke in een of moor Fäkke Seeltersk is. Ap ju Oart lere do Bäidene ganz fon säärm Seeltersk, sunner Woude tou äiwjen un sunner Möite. Uk moor Tied bruukt man nit. Uk in de groten Skoulen fon't Seelterlound ist dät mugelk, een Seeltersk-AG of een Sproakkurs Seelters tau beizen.
Wieruum sköllen do Bäidene äigentlik Seeltersk lere? Wät häd dat foar sik? - Bäidene, do moartoalich apwoaksje, häbe een Foerdeel juunuur eentoalige Bäidene. Do Sköilere wäide eben foar froamde Sproaken un Kulturen, wät juus in dusse Dege besunners wichtich is.
Dusse Foardele fon äddere Moartoaliggaid hongje nit fon ju Spraoke ou, ju man bruukt. Man in ‘t Seelterlound wollen do Ljude je jädden hiere oaine Sproake färe reke, ju hier al so laonge uurlieuwed häd un fääst tou do Seelter un hiere Kultuur heerd. Sun oold, man lieuwendich Kultuurgoud in sun litjet Lound rakt dät in ganz Düütsklound bloot insen un is et wäid, dät deer wät foar däin wädt. Seeltersk bruukt Stöän!
Leve Kolleginnen und Kollegen, ik maak nu up Plattdüütsch wieder. Dat hebb ik at Kind lehrt und dat kann ik vandage noch. Ik frei mi, dat wi dissen
Andrag nu tohope besluten köönt. Alle, de hier ok in de komenden Jahre noch sitt, mööt daarför uppassen, dat na dissen Beslutt van vandage daar ok wat Godes bi rutkoomt. Denn - wat ik an ’n Anfang all seggt hebb -: Plattdüütsch maakt dat Läben rieker.
Leve Renate Geuter, wi seggt besten Dank för diene Wörde. Ik mutt ehrlick seggen: Du prootst en wunnerbaar Plattdüütsch; aver dien Saterfreesk is van ’t Allerbeste. Ik bün all lange hier, aver so lange as du heff noch kiene hier Saterfreesk proot. Alle Anerkennung!
De Stenografen bünd nu mit dree Mann tohoop hier. Bi Plattdüütsch hebbt se ’t noch en bitken versöcht; bi Saterfreesk hebbt se den Pennholler gliek an die Siete leggt. Renate Geuter, dat Problem kriggst du noch, wenn du dat ofteken muttst, wat de upschreven hebbt. Dat word schwierig genoog.