Tagesordnungspunkt 11: Erste (und abschließende) Beratung: Niederdeutsch und Saterfriesisch weiter fördern! - Antrag der Fraktion der CDU, der Fraktion der SPD, der Fraktion Bündnis 90/Die Grünen und der Fraktion der FDP - Drs. 17/2175
Dat is en wunnerbaar Anliegen. Nedderdüütsch, dat kennen wi sowieso in Neddersassen un in dat ganze Noorddüütsche. Aber dat wi Saterfreesch ok noch dorbi hebbt, dat is wat Wunnerbares.
Saterfreesch, wor proot se dat? - In ‘t SeelterIound. Ganz lüttge Gegend is dat in Neddersassen. Un daar rakest du Törpes, Strukelje, Roomelse, Schäddel un Seedelsbierich. De Taal, de se daar proot, de heet Seeltersk. De Kinner heet daar Bäidene, un de lehret düsse Taal in de Grundschole.
Wu düt geiht un wu dat annere geiht, dat will wi nu en bitken mitnanner beproten, dat will wi nu mitnanner beraden.
Ik hebb de eerste Meldung van usen Kollegen Poppe. De kann ok gaud Platt. Bitte sehr, he heff dat Woord.
Geachte Präsident! Leve Kolleginnen un Kollegen! Leste Mool hebb ik jau al van Hollerup - von Holdorf - vertellt un van dat Plattdüütsche Johr in dat Ollenburger Münsterland. Karl-Heinz Klare, de wull ok een van de seuten Harten ut Hollerup hebben. Vandage sünd de Börgermester un siene Plattdüütsch-Experten extra herkomen un hebbt för all use Kolleginnen un Kollegen so ‘n Hart mitbröcht -
Ik hebb mi freit, dat wi so veel Taustimmung kregen hebbt, dat wi vandage en gemeinsamen Antrag van all veier Fraktschonen vörleggen köönt. Dat is en wunnerbor Teiken. Nedderdüütsch, de Regionalsprake för den Norden, is „in“.
Wi markt dat, wenn de Oldenburgische Volkszeitung över ne Weken ne Serie up Platt un över dat Plattdüütsche schrifft. Wi markt dat, wenn de Lüü sik freit, wenn een anfangen deit, Platt tau snacken. Wi markt dat, wenn Nedderdüütsch in ‘t Theater utverköfft is.
Over dat draff nich bloß ne Maude blieven. Nedderdüütsch is use ole Sprake, öller as dat Hoogdüütsche, sotauseggen dat Hoogdüütsche ehr Mauder. Daarüm düsse Antrag. Einmol schall he helpen, dat tau bewohren, wat daar is. Over dat gifft noch veel tau daun. Un manges is dat swoor.
Dorüm will ik vandage över drei Themen snacken, de noch lang nich fardig sünd un up de Duur noch weer up den Landtag taukomen köönt:
Daar is eenmol dat Saterfreesk. Sowat üm 2 000 Lüü in dat Saterland - in Ramsloh, Scharrel un Sedelsberg; de Präsident harr dat jüst all översett - in de Kreis Cloppenburg, de kennt düsse Sprake noch un nennt se „Seeltersk“.
Dat hett ok wat mit Nedderdüütsch tau daun. Ji markt dat, wenn in den Saterfreesken Struwwelpeter „Hans Kiek in de Lucht“ vörkummt. Ji markt dat ok, wenn in dat Schaulprogramm von de Litje Skoule Skäddel steiht: „Seeltersk maoket klouk!“ - Dat köönt wi ok verstohn.
Over dat is doch ne besünnere Sprake mit egen Wöör un egen Luten un hett mehr van de ole Fresensprake in sik at vandage dat Nedderdüütsche in Oostfreesland. Dat is een van de lüttkesten Sprakeninseln in Europa. De Sprakencharta will süke Spraken besünners bewahren. Daarüm segg ik: Dat draff nich ween, dat wi daar nolaten daut, un dat mööt wi ok bewiesen.
Eine ännere Sake is ok neit ween in den roodgreunen Antrag: Dat is de Frage, wat för ne grote Bedütung dat Plattdüütsche in de Pfleeg hett.
Nich dat dat bit vandage kiene Lüü gifft, de dat maakt! Over wi bruukt mehr daarvan. Un as dat överall so is: De Arbeit maakt de Lüü in de Inrichtungen. De Politik over kann un moot helpen bi dat Organiseren.
De Berufsbildende Schaul in Wildeshusen gifft Ünnericht in Platt in de Fachschaulen för Pfleeg, un Cloppenburg, Leer un Delmenhorst sünd up ‘n Padd, dat ok tau installeren.
Heinrich Siefer van de Heimvolkshoogschaul in Stapelfeld heff mi vertellt, dat he sülms Bildungsurlaub anbeien deit: Plattdüütsch in de Pfleeg.
In drei Dage kannste kiene Sprake lehren. Over du kommst mit eierste Fragen un eierste Wöör al dichter an de Lüü ran: Wu heet Se? Waar koomt Se denn her? Hebbt Se gaud slapen? Snackt Se man ruhig Platt; ik verstoh ehr woll. Waar kellt dat denn, waar hebbt Se Pien? - So ’n bitken, dat helpt all.
In dat lüttke Bauk „Plattdeutsch in der Pflege“ van den Bundesraad för Nedderdüütsch schrifft en Schäuler över en Praktikum bi eine Frau, de möss obends immer no boben henfeuert worden mit en Treppenlift. Se wöör immer bang un schreide: Nee, nee, nich daar boben hen! - De Dochter segg dann immer: Doch, daar na boben mööt wi rup! - Un de junge Mann möök dat dann op de lieke Wiese - un dat güng.
Waarför is dat gaud? - Masse olle Lüü sünd mit Platt upwassen, harren düsse Sprake at eierste Sprake. In ’t Öller kummt se weer trügge tau ehr Mauderspraak, ganz speziell wenn se dement werrt. De eierste Sprake, de eiersten Lieder - „Lütt Anna Susanna“, „Dat du mien Levsten büst“, „Lütt Matten, de Haas“ -, de kennt se noch ganz, ganz lang.
Leve Kollegen, Respekt för de Maudersprake is en Deel van Menschenwürde. För kranke un ole Lüü is de Ansprake in Nedderdüütsch en Teiken för Respekt un helpt daarbi, ehr Feulen un Denken beter tau verstohn.
Un dat is ganz besünners so - daarmet bin ik bi den lesten Punkt -, wenn dat an ’t Starven geiht. Dat Hospiz in Aurich - in Auerk; as se dor seggt - hett en Bauk rutgeven: „Dat leste Kapitel in dat Book van dat Leven - plattdeutsche Sterbebegleitung“. Dat is en Raadgever för Mensken, de Kranken in ehr Familie pflegen daut. De Idee kummt ut Kanada, un in Aurich hebbt se dat in Hoogdüütsch un Nedderdüütsch översett.
In en Hospiz un to Huus schall de, de starven deit, mit sien Leven, mit siene Biografie in Vördergrund stahn. Daartau höört ok siene Sprake. Daarmet köönt wi en Signal setten: Ik bliff bi di! Laat us ok dit leste Stück tohope gahn.
Leve Kolleginnen un Kollegen, de Antrag kummt van all veer Frakschonen. Daarüm schall de ok vandage un sofort afstimmt werrn.
So, dat was nu miene leste Rede in den Landtag. Ik will jau all van Harten Danke seggen, all de, de mit mi tausamen en Stück unnerwechs wöörn, as Frünn, as Kollegen, over ok as nich so gaue Frünn.
Wi seiht us! Passt mi gaud up Neddersassen up! Passt mi gaud up use ole Sprake up! Maokt dat gaud - un tschüss!
(Luten Bifall, de nich mehr uphören woll - Johanne Modder [SPD] un Anja Piel [GRÖNE] geevt den Redner Blo- men un anner Geschenken)
Claus Peter, wi seggt besten Dank för düsse Rede up Osnabrücker Platt. Wi hebbt dat mitkregen, wi weet dat: Dat is de leste Rede ween, de du hier in Landtag hollst. Ik denke, dat Klatschen heff dat bewesen: Du hast hier bloß Freunde wunnen de ganzen Johre.
Du hast di immer för de Kinner insett. Dat lagg di an ‘t Harten. Eenmol is ’t dann hier done. Aber et geiht wieder bi di in Huus. Up dien nejen Posten wünscht wi di dat Allerbeste. Mook et gaud!
Nu kummt aber een waschechten Ostfreisen, denk ik doch: För de CDU kummt nu usen Kollegen Thiele. Du hest dat Woord.
„Septembermaant is Plattdüütskmaant“ seggen wi in Oostfreesland. Daarum is dat en goden Teken west, dat Claus Peter Poppe un ik uns in September up dissen Andrag enigt hebbt, de wi nu mit all Fraktionen tosamen hier inbringen.